Маноа дахь Хавайн их сургуулийн гариг судлаачийн удирдсан саяхан хийсэн судалгаагаар саран дээрх усны гарал үүслийн талаарх шинэ нээлтийг нээлээ. Судлаачид дэлхийн сийвэн дэх энергийн электронууд сарны гадаргуу дээрх элэгдлийн процесст чухал үүрэг гүйцэтгэж, усыг бий болгоход хувь нэмэр оруулдаг болохыг тогтоожээ. Тэдний судалгааны үр дүнг Nature Astronomy сэтгүүлд нийтэлжээ.
Саран дээрх усны төвлөрөл, тархалт нь түүний үүсэх, хөгжлийг ойлгоход маш чухал юм. Нэмж дурдахад энэхүү нээлт нь сарны байнгын сүүдэртэй бүс нутгуудаас олдсон усан мөсний гарал үүслийг тодруулж магадгүй юм.
Соронзон мандал гэгддэг дэлхийн соронзон орон нь манай гарагийг сансрын цаг агаар, нарны хортой цацрагаас хамгаалдаг. Нарны салхи ба соронзон бөмбөрцгийн харилцан үйлчлэлийн үр дүнд өндөр энергийн электрон ба ионуудыг агуулсан плазмын хуудас гэж нэрлэгддэг сунасан соронзон сүүл үүсдэг. Эдгээр тоосонцор нь дэлхий болон нарны салхинаас ирж болно.
Өмнөх судалгаанууд нь сар шиг огторгуйн биетүүдийн сансар огторгуйн өгөршилд нарны салхины өндөр энергитэй ионуудын нөлөөнд анхаарлаа хандуулсан. Гэсэн хэдий ч энэхүү шинэ судалгаа нь сарны гадаргуу дээрх элэгдлийн процесст дэлхийгээс ирсэн энергийн электронуудын үүргийг онцолж байна. Судлаачид сар дэлхийн соронзон сүүлээр хөдөлж байх үед усны тогтоцын өөрчлөлтийг судлах зорилгоор Энэтхэгийн "Чандраян-1" нислэгийн үеэр Moon Mineralogy Mapper төхөөрөмжөөс авсан зайнаас тандан судлах мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийжээ.
Гайхалтай нь, ажиглалтын үр дүнд дэлхийн соронзон сүүл дэх усны тогтоц нь сарны соронзон сүүлний гадна байх үеийнхтэй төстэй байсан бөгөөд тэнд нарны салхинд бөмбөгддөг. Энэ нь нарны салхитай шууд холбоогүй нэмэлт формацийн процесс эсвэл усны шинэ эх үүсвэр байж болохыг харуулж байна. Эрдэмтэд өндөр энергитэй электронуудын цацраг нь эдгээр нөлөөг хариуцдаг гэж таамаглаж байна.
Усны тогтоц, гадаргын хувьслын хувьд Дэлхий, Сар хоёрын холбоог бүрэн ойлгоогүй байна. Цаашдын судалгаа, тухайлбал НАСА-гийн Артемис хөтөлбөрийн дагуу сарны нислэгүүд нь дэлхийн соронзон сүүлээр сарны аяллын янз бүрийн үе шатанд сарны туйлын гадаргуу дээрх плазмын орчин, усны оршихуйг хянах шаардлагатай болно.
Эх сурвалж:
– Маноа дахь Хавайн их сургууль, Байгалийн одон орон судлал