Кардиффын их сургуулийн одон орон судлалын профессор Жэйн Гривз анхны экзо тивүүд буюу бусад гараг дээрх тивүүд хэзээ үүссэн болохыг тогтоох судалгаа хийжээ. “Анхны гадаад тивүүд хэзээ үүссэн бэ?” гэсэн гарчигтай судалгаа. Америкийн одон орон судлалын нийгэмлэгийн судалгааны тэмдэглэлд нийтлэгдсэн бөгөөд хавтан тектоник бүхий чулуурхаг гаригууд олдох магадлал өндөр байгаа газруудыг тодорхойлох замаар амьдрах боломжтой ертөнцийн эрэл хайгуулыг сайжруулах зорилготой юм.
Хавтангийн тектоник нь амьдрал эхлэхэд чухал биш байж болох ч цаг хугацааны явцад гаригийн амьдрах чадварыг хадгалахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Хавтангийн тектоник нь гаригийн температурыг зохицуулж, түүний цөмөөс дулааныг ялгаруулахад тусалдаг бөгөөд энэ нь хамгаалалтын соронзон бөмбөрцгийг хадгалах, амьдрах боломжтой бүсэд үлдэхэд чухал ач холбогдолтой юм.
Гривз гаригийн үндсэн дулааны үйлдвэрлэл ба хавтангийн тектоникийн хоорондын хамааралд анхаарлаа төвлөрүүлжээ. Гаригийн цөм дэх дулааныг уран, торий, кали зэрэг цацраг идэвхт элементүүд үүсгэдэг. Эдгээр элементүүд нь нейтрон оддын мөргөлдөөн, суперновагийн дэлбэрэлтээр үүсдэг.
Аль одод ялтсын тектоник, тивүүдтэй гаригууд байх магадлал өндөр болохыг тодорхойлохын тулд Гривз өөр өөр элементийн оддын элбэг дэлбэг байдлын талаарх мэдээлэлд дүн шинжилгээ хийж, оддын эрин үетэй хослуулсан. Тэрээр оддыг хоёр бүлэгт ангилсан: нимгэн дисктэй, залуу, өндөр металллаг од, зузаан дисктэй, хөгшин, бага металллаг од.
Дэлхий дээрх тивүүдийн дүр төрх бусад гаригуудтай харьцуулахад дундаж утгыг ойролцоогоор илэрхийлж байгааг судалгаагаар тогтоожээ. Дэлхий дээр эх газрын тогтоц ойролцоогоор 3 тэрбум жилийн өмнө эхэлсэн бол дээж дээрх нимгэн дискэн одод тивүүдийн анхны дүр төрхийг дэлхийгээс 2 тэрбум жилийн өмнө, зузаан дисктэй одод тивүүд үүнээс ч эрт буюу 4-5 тэрбум жилийн өмнө гарч ирснийг харуулжээ. .
Судалгаагаар мөн тивүүд байгаа эсэх болон одод дахь төмөр-устөрөгчийн (Fe/H) харьцаа хоорондын хамаарлыг харуулсан. Fe/H харьцаа багатай гаригууд тивүүд эрт үүсэх магадлал өндөр байдаг.
Гривз нарны доорх металллаг одод тивүүдтэй амьдрах боломжтой экзопланетуудыг хайхад ирээдүйтэй зорилт болж магадгүй гэж үзэж байна. Эдгээр гаригууд дэлхийгээс эрт амьдралын дэвшилтэт хэлбэрийг бий болгосон байж магадгүй юм.
Судалгааны үр дүнд урт наслалттай тивүүд бүхий чулуурхаг экзопланетуудыг олох нь маш ирээдүйтэй гэж дүгнэжээ. Радиоген халаалтанд хувь нэмэр оруулдаг тори, кали зэрэг изотопуудын элбэг дэлбэг байдлыг судлах нь дэлхий дээрх амьдрал өмнө нь газар дээр суурилсан амьдрал байсан байж болох олон системийг илрүүлж чадна.
Ерөнхийдөө энэхүү судалгаа нь манай нарны аймгийн гаднах гаригуудын үүсэх, амьдрах чадварын талаарх бидний ойлголтыг өргөжүүлж, ирээдүйн гаригийг судлахад үнэ цэнэтэй ойлголтыг өгдөг.